سفر اردوغان به شوشا؛ اهداف نو ترکیه در قره باغ و جمهوری آذربایجان چیست؟ - تیم علمی

جهت دریافت خدمات طراحی ویلا یک طبقه با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های ساختمانی ویلا و باغ کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه دیروز به باکوی جمهوری آذربایجان رفت و از آنجا به فضولی و شوشا سفر کرد.

حضور رئیس جمهور ترکیه در کنار همتای آذربایجانی اش الهام علی اف در شوشا شهر آزاد شده از دست نظامیان ارمنی، ملاقات نمادینی بود که گوشه ای دیگر از توسعه روابط سیاسی، امنیتی و مالی آنکارا و باکو را به نمایش گذاشت.

پیدا است که ترکیه امیدوار است با استفاده از موقعیت جغرافیایی جمهوری آذربایجان و شرایط تازه پس از جنگ قره باغ، باکو را به کلید اتصال و نفوذ منطقه ای تبدیل کند.

نمادهای پیغام یک ملت دو دولت

در جنگ اخیر قره باغ، حمایت نظامی ترکیه از جمهوری آذربایجان و استفاده از پهپادهای بیرَق دار، صحنه جنگ و معادلات قدرت بین باکو و ایروان را تغییر داد و زمینه برای نزدیک تر شدن ترکیه به جمهوری آذربایجان، فراهم شد.

در اغلب تصاویری که رسانه های ترکیه و آذربایجان از ملاقات اردوغان و علی اف منتشر نموده اند، حضور همسر و پسر ارشد اردوغان یعنی امینه و بلال اردوغان و بعلاوه حضور مهربان علی اف همسر و معاون اول رئیس جمهور آذربایجان و کوشش برای خلق فضای خودمانی و خانوادگی، به چشم می آید.

علاوه بر این، برگزاری مراسم امضای بیانیه شوشا در چادر عظیم، چیدن میز در فضای باز، اهدای اسب به اردوغان و حضور هر دو خانواده رؤسای جمهور در جشنواره کوچک پایکوبی و آواز محلی، این پیغام را منتقل می کرد که ترکیه و جمهوری آذربایجان، حالا برای ملاقاتهای رسمی شان هم پروتکل های صمیمانه تری برگزیده اند که شاید مهم ترین پیغام آن، توجه به شعار یک ملت، دو دولت است.

سخن معنی دار اردوغان برای دفاع از آذربایجان

رجب طیب اردوغان و الهام علی اف رؤسای جمهور ترکیه و آذربایجان دیروز سندی را به نام بیانیه شوشا امضا کردند.

اردوغان گفت: بیانیه شوشا در واقع نقشه راهی برای فصل تازه روابط ترکیه و جمهوری آذربایجان را معین نموده است. ما به اسم دولت ترکیه، علاوه بر بازسازی منطقه ها آزاد شده، تدابیر خاصی اتخاذ می کنیم تا قره باغ و آذربایجان، یک بار دیگر چنین فجایعی را تجربه نکنند.

معین نیست آیا منظور اردوغان از اتخاذ تدابیری برای عدم تکرار تجارب پیشین، ایجاد یک پایگاه نظامی تازه در خاک آذربایجان و استقرار واحدهایی از ارتش ترکیه در خاک این کشور است یا خیر.

البته اردوغان در سخنان خود نشان داد که امید و نیم نگاهی هم به همراهی ارمنستان دارد و شاید تیم او در حال آماده سازی طرحی برای عادی سازی روابط بین ایروان و آنکارا است. چرا که اردوغان با لحنی امیدوارانه گفت: جمهوری ترکیه خواستار آن است که روابط همسایگی جغرافیایی خود را به سمت همکاری های عمیق سوق دهد. امیدواریم ارمنستان دست همبستگی و حسن نیت ما را بفشارد و از فرصت همکاری برای ایجاد یک آینده مشترک به خوبی استفاده کند. هر کسی که خواستار مشارکت و یاری به موقعیت تازه منطقه باشد، باید سیاست نفرت، خصومت و تحریک را کنار گذاشته و به صلح و همکاری روی بیاورد. وقتی چنین شرایطی مهیا گردد، ما هم آماده ایم برای عادی سازی روابط خود با ارمنستان، هر آن چه را که ضروری است، انجام دهیم.

یکی دیگر از ابعاد مهم سخنان اردوغان در خصوص منطقه ها آزاد شده، این بود که قرار است ترکیه به زودی در شهر شوشا، صاحب کنسولگری گردد.

گروه 6 جانبه، یا دو گروه 3 تایی؟

اردوغان در خصوص گذرگاه زنگزور گفت: با اجرای این پروژه، کریدور مشترک تازهی از شرق تا غرب افتتاح خواهد شد. این بسیار مهم است. از یک پلتفرم 6 جانبه شامل ترکیه، آذربایجان، روسیه، ارمنستان، گرجستان و ایران صحبت کردیم. ما می خواهیم با این همکاری 6 جانبه، منطقه را به دیار صلح و آرامش تبدیل کنیم. ما (اردوغان و علی اف) آماده فداکاری در این پلتفرم چند جانبه هستیم. آقای پوتین هم همین طور.

اردوغان با بیان این سخن، به زعم خود، توپ را در زمین ارمنستان، گرجستان و ایران انداخته و عملاً، همچنان که پیش تر هم ابراز تمایل نموده بود، نه از یک گروه 6 جانبه بلکه از مجموعه ای سخن می گوید که شامل دو گروه سه کشوری است. گروه نخست شامل ترکیه، جمهوری آذربایجان و روسیه. گروه دوم هم شامل ایران، ارمنستان و گرجستان.

ابعاد مهم بیانیه شوشا

امضای سند همکاری اردوغان و علی اف که از آن به اسم بیانیه شوشا نام برده شده، کوشش برای تثبیت بیشتر موقعیت ترکیه در خاک جمهوری آذربایجان است و در عین حال، علی اف هم در این جهت، در پی آن است تا از موقعیت ها و مزیّت های ترکیه استفاده کند.

در بیانیه شوشا تأکید شد که افتتاح کریدور زنگزور، به اسم گذرگاه اتصال ترکیه و آذربایجان و خط آهن نخجوان ـ قارص سهم مهمی در تحکیم روابط خواهد داشت.

طرفین، به نقش مهم ترکیه در فعالیت های مرکز مشترک ترکیه ـ روسیه در اراضی آزاد شده از اشغال تأکید کردند.

طرفین در صورت بروز تهدید یا حمله به استقلال یا تمامیت ارضی هر یک از آنها به وسیله کشور ثالث، یاری های لازم را به یکدیگر ارائه خواهند کرد.

بیانیه شوشا بعلاوه بر این موضوع تأکید می نماید که طرفین برای حل و فصل مسائل و مسائل امنیتی و ثبات منطقه ای و دنیای، به صورت مشترک، فعالیت خواهند کرد.

در بیانیه شوشا بعلاوه بر این نکته تأکید شده است: جمهوری آذربایجان برای سرانجام دادن به حمله 30 ساله ارمنستان و آزادسازی سرزمین های اشغالی، از حمایت ترکیه تقدیر می نماید.

هنوز معین نیست که آیا متن منتشر شده، دربردارنده تمام نکات مورد توافق اردوغان و علی اف است یا نه. اما در هر حال، می توان در وصف بندهای فوق، به این اشاره نمود که نقش ادبیات حماسی و هم گرایانه در این بیانیه، به مراتب، از ترتیبات و الزامات حقوقی آن بیشتر است. با این حال، اشاره مبهم به چند و چون اجرای پروژه احداث گذرگاه زنگزور، موضوع مهمی است که آنکارا و باکو، فعلاً در خصوص آن، توضیحات شفافی ارائه نمی دهند.

پهپاد و زنگزور

به جرأت می توان گفت که اشاره به دو موضوع مهم گذرگاه زنگزور و پهپادها، اصلی ترین نکات طرح شده در ملاقات اردوغان و علی اف بود.

کوشش ترکیه و جمهوری آذربایجان برای احداث گذرگاه زنگزور به اسم بند نهم توافق ایروان ـ باکو ـ مسکو، اهمیت استراتژیک فراوانی دارد. چرا که این اقدام، به قول تُرک ها، از سویی ترکیه را به وسیله نخجوان به باکو و دنیا ترک متصل می نماید و از دیگر سو، راه اتصال تازهی برای تجارت چین از آسیا به اروپا به وجود می آورد.

الهام علی اف، قبلاً به سلجوق بیرق دار داماد اردوغان و طراح و سازنده پهپادهای بیرق دار، مدال افتخار داده بود. دیروز هم در حضور اردوغان، مدال دیگری به هالوک بیرق دار برادر عظیم سلجوق داده شد و اردوغان اظهار داشت که از این به بعد، پهپادها در داخل خاک آذربایجان فراوری خواهند شد و از الآن می توان چنین پیش بینی کرد که احتمالاً هالوک بیرق دار عهده دار شعبه آذربایجانی کارخانه پهپاد مسلح ترکیه خواهد بود و اهدای مدال هم، کوشش برای ایجاد یک پایگاه ملی برای این مهندس تُرک بوده است.

در سرانجام باید گفت، تحرکات ترکیه و جمهوری آذربایجان در شمال ارس، از اهمیت ژئواستراتژیکی خاصی برخوردار است و تحلیل ابعاد دقیق امنیتی، سیاسی و مالی این تحرکات، از بایسته های حفظ منافع ایران و دیگر کشورهای منطقه است.

بنابراین بهتر است در چنین شرایطی، همفکری و هم اندیشی روشن و کارشناسی در خصوص این اقدامات در میان باشد تا در برابر همه سناریوها، آمادگی لازم وجود داشته باشد.

ر