یک مکان ساکت (A Quiet Place)؛ فیلمی آرام و ترسناک - تیم علمی

جان کرازینسکی به همراه نامزدش امیلی بلانت فیلم یک مکان ساکت A Quiet Place را با بودجه پایین در ژانر وحشت ساختند و هر دو نقش اصلی های فیلم را بر عهده گرفتند. کرازیسنکی جدا از بهره مند بودن از سکان کارگردانی کار (که برای اولین بار بوده) نویسندگی و تهیه کنندگی فیلم را هم بر عهده داشته و نشان می دهد که توانایی های او در عالم سینما تا امروز نادیده گرفته شده است.

سوژه فیلم یک مکان ساکت احتمالا یک جمله تک خطی بوده و بسط دادن آن کار سختی بوده: بیایید فرض کنیم در دنیایی باشیم که بیگانگانی نابینا به زمین حمله کردند و با درآمدن صدایی از هر نفر می توانند آن ها را پیدا کنند و بکشند لذا همه باید برای حفظ جانشان در سکوت زندگی کنند. این سوژه داستانی به خودی خود در همین جملات کوتاه هم هیجان انگیز و خلاقانه به نظر می رسد و کرازیسنکی توانسته در یک مدت زمان کوتاه 85 دقیقه ای، فیلمی بر اساس آن بسازد که تمام مدت ریتمش حفظ گردد آنهم بدون آنکه دیالوگ چندانی در آن برقرار گردد.

داستان همانطور که گفته شد بر اساس سوژه حمله فضایی ها به زمین است و داستان فیلم روایتگر یک خانواده ماه ها بعد از آغاز حملات را روایت می نماید. خانواده ای متشکل از یک زن و شوهر به همراه دو فرزندشان که قرار است به زودی 5 نفره شوند.

زن خانواده حامله است و بچه قرار است به زودی به دنیا بیاید و از آنجا که هیچ صدایی نباید از کسی در بیاید (چرا که موجب لو رفتن جایشان و فتل عام همه شان می گردد) خانواده باید تدبیری بیندیشند که چگونه از چنگ موجودات فضایی نامیرا (به دلیل پوست سختشان) در امان باشند…

احتمالا اولین موضوعی که مخاطب در حین تماشا فیلم متوجه می گردد، بدون دیالوگ بودن بیشتر سکانس های فیلم است. هشتاد درصد دیالوگ ها با زبان ایما و اشاره بین کاراکتر ها رد و بدل می گردد که با زیرنویس همراه است. این مساله باعث شده که بازی بازیگران بیشتر به چشم بیاید و به اصطلاح نوعی بازی زیرپوستی از خود ارائه کنند.

بازیگران اصلی فیلم (به ویژه شخص امیلی بلانت که در زندگی واقعی هم نامزد کرازینسکی هست) به خوبی از پس این کار برآمده اند و فضاسازی فیلم هم به این امر یاری شایانی کرده است. میلیسنت سیموندز (که در زندگی واقعی کرولال است) و نوآ جوپ جوان، در نقش بچه ها این خانواده نیز می درخشند و روابط فامیلی با کمترین دیالوگ و صرفا با عناصر بصری به برترین شکل به مخاطب منتقل می گردد.

فیلم یک مکان ساکت از دو عنصر سینمای ترسناک بهره می برد و آن هم چه بهره ای! سکوت و تعلیق در فیلم بیداد می کنند و به شکل اغراق آمیزی در اثر موج می زنند به طوری که باعث هیجان بیش از حد به مخاطب می گردد. این مساله در بیشتر سکانس ها (حتی می توان گفت: از همان دقایق آغازین فیلم) وجود دارد و دومین برگ برنده فیلم بعد از بازی خوب بازیگرانش است.

سکوتی که در فیلم وجود دارد ترس های از نوع BOO مانند (یکهو از جا پریدن) را به همراه ندارد و این موضوع کلاس کار فیلم را حفظ کرده و آن را از کلیشه ها دور کرده است.

داستان فیلم می توانست از محتوای بیشتری برخوردار گردد، حتی به نظر من این سوژه پتانسیل تبدیل شدن به یک مینی سریال مجذوب کننده را هم دارد و دنیایی که فیلم ساخته جزو دنیا های مجذوب کننده پساآخرالزمانیست که در این سال ها در سریال ها و آثار سینمایی دیدیم. اما کارگردان تصمیم گرفته که هویت فضایی ها و خط روایی فیلمنامه را در کمترین حالت خود قرار دهد و بیننده را صرفا با خانواده خلق شده اش درگیر کند و بس.

بیراه نیست اگر بگوییم این عدم آشنایی باعث شده که مخاطب بهتر و بیشتر با کاراکتر ها انس بگیرد و پا به پای آن ها از هیولا های فیلم هراس داشته باشد. البته در این بین تصمیم به بچه دار شدن این خانواده در بحبوحه دنیای به این ترسناکی کمی دور از عقل به نظر می رسد و بیننده دائم به خود نهیب می زند که چرا باید این خانواده تصمیم بگیرند در این بلوا بچه دار شوند؟

این سوال بی پاسخ شاید پاشنه آشیل اصلی فیلمنامه (حتی بیشتر از موضوع کمبود محتوا) باشد و پاسخ قانع کننده ای هم برای آن تا پایان یافت نگردد.

فیلم نو کرازیسنکی اگر تبدیل به سه قسمت گردد باید گفت که فصل میانه فیلم کمی تا قسمتی از هیجان آن کاسته و کارگردان می توانست ایده های ناب تری را در دنیا خودش خلق کند تا فیلم در میانه راه به نفس نفس زدن نرسد (گرچه در یک سوم پایانی باز به اوج می رسد). فیلم یک مکان ساکت توان ایجاد ترس را در تمام لحظات خود دارد و در کنار آن، هیجان و استرس نیز تاثیر خود را به خوبی بر فکر مخاطب بر جای می گذارد و آن را تماشای می نماید.

پ