ترجمه یک داد و ستد فرهنگی است و باید به آن بها داد - تیم علمی

این عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان تاکید نمود: رمان و داستان کوتاه از غرب آمده و قواعد داستان در تألیف و ترجمه یکسان است؛ اما ما برای اینکه ضعف و بی برنامگی خودمان را بپوشانیم، داریم ترجمه را هم تضعیف می کنیم. وقتی در تالیف خلأ داشته باشیم، آن وقت در این بازار، جنس بنجل ترجمه، نقش الماس را پیدا می نماید.

وی در مورد مسائل ترجمه کار علمی و ترجمه برای بچه ها شرح داد: همان طور که دانه گیاه سفر می نماید، واژه هم سفر می نماید. بسیاری از واژه های علمی از غرب وارد سرزمین ما شده و بسیاری از واژگان فارسی علمی هم وارد فرهنگ غرب شده است. در ادبیات هم واژه گزینی مهم است و دست ما خیلی باز نیست؛ اما علم و ادبیات این تفاوت را دارند که در ادبیات مثلاً واژگان قشنگ، چشمگیر، زیبا و مجذوب کننده را دارید و در علم هر ژانر برای خودش یک زبان دارد و رشته ها هستند که موجب تمایز زبان می شوند. بهتر است مترجم کار علمی به آن مسئله اشراف هم داشته باشد و به نوعی متن را مطیع خودش کند.

مترجم مجموعه نابغه عصر حجری درباره بازآفرینی مترجم در کار ترجمه اضافه نمود: اگر من در حوزه علوم و فنون دست به تألیف نزده ام برای این نیست که نمی توانم، بلکه نمی خواهم مانند سایرین عمل کنم. اگر متنی باشد که در آن مثلث متساوی الاضلاع سه ضلع برابر و سه زاویه برابر دارد و بخواهم آن را ترجمه کنم، همین را ترجمه خواهم کرد. اگر از من بخواهند درباره مثلث متساوی الاضلاع چیزی بنویسم، بازهم همین را خواهم نوشت. در واقع گردآوری و بازآفرینی است که به قلم فرد بستگی دارد. داستان نویسی هم خلق کردن است که سوژه ای در فکر می نشیند و زمان و مکان و شخصیت خلق می شوند؛ اما نوشتن درباره سایر مباحث، نویسندگی نیست؛ چون بازآفرینی و گردآوری یا بازنویسی است و این سه هم باهم فرق دارند.

این مترجم در پاسخ به این پرسش که با فراگیرشدن اینترنت، جایگاه کتاب های علمی برای بچه ها و نوجوان کجاست، تأکید کرد: کتاب تقدس خاص خودش را دارد؛ دانشنامه و کتاب علمی هم بحث های دیگری هستند. الان دانش کل نوجوانان دنیا، به وسعت اقیانوس آرام با عمق یک میلی متر است. راحت طلبی گریبان نسل نو را گرفته و فضای مجازی سواد را به قدری مختصر نموده که عمقی ندارد و سواد بچه ها ساندویچی شده است. اما آن طور که من برآورد کردم در ایران کتب علمی مورد توجه بچه ها هست و کتاب علمی همواره مجذوب کننده بوده و دنیایی دارد که در داستان ها یافت نمی گردد؛ البته در این راستا کتاب های به ظاهر علمی هم هستند که درون مایه چندانی ندارند و صرفاً به دلیل فیلم هایشان مجذوب کنندهیتی پیدا نموده اند. ما باید ذائقه مخاطب را در نظر بگیریم و نباید بدون صیقل دادن، مطلب را در اختیار او قرار بدهیم.

مجید عمیق مترجم الهام از طبیعت اعلام نمود: من در حوزه رمان 12 سال کار نموده ام و حدود 20 رمان ترجمه دارم که همه مانند دانه های تسبیحی هستند که کنار هم روحیات من را نشان می دهند. اعتقاد من این است که وقتی یک رمان را می خوانی، باید تلوتلو بخوری و راهت را گم کنی. نام کتاب هایم هم خیلی برایم مهم است. رمان آن سوی جنگل خیزران را ترجمه کردم؛ چون خود نام کتاب به من گفت کتاب خوبی هستم و واقعاً همین طور بود. لیندا، پیروزی بر دریا، پسرک و کوهنورد، شبان کوچک در غار و کتاب های دیگرم همه درسی به من داده اند. آنها نکات خاص انسان سازی دارند که خود به خود در من هم تأثیر گذاشته اند. در ترجمه کتاب های علمی هم 520 عنوان کتاب دارم که در قالب حدود 100 مجموعه است و تقریباً 50 عنوان تک کتاب علمی دارم که تمام اینها را در طول 42 سال کار نموده ام.

نشست های انتشارات میچکا از ششم تا دوازدهم آذرماه 1400 با اجرای جعفر توزنده جانی و حضور شهرام اقبال زاده و سایر صاحب نظران ادبیات کودک و نوجوان در باغ کتاب تهران برگزار می گردد.